Nginx là một web server mã nguồn mở, hiệu năng cao, nổi tiếng nhờ khả năng xử lý lượng lớn kết nối đồng thời, tiêu tốn ít tài nguyên. Bên cạnh đó, nó còn đóng vai trò như một reverse proxy, load balancer, hoặc cache gateway vô cùng hiệu quả.
Trong bài viết này, bạn sẽ được hướng dẫn từng bước cài đặt, cấu hình và quản lý Nginx trên Debian 12, phù hợp cho cả người mới lẫn sysadmin chuyên nghiệp.
Tổng quan về Nginx
Nginx được phát triển bởi Igor Sysoev từ năm 2004. Hiện nay, nó là một trong những web server phổ biến nhất thế giới.
Yêu cầu hệ thống
- Một máy chủ Debian 12 đã cập nhật
- Có quyền sudo hoặc truy cập root
- Kết nối Internet ổn định
- Nếu sử dụng domain thật, đảm bảo đã trỏ DNS về IP VPS
Các bước cài đặt Nginx trên Debian 12
Bước 1: Cập nhật hệ thống Debian 12
Mở terminal và chạy lệnh sau:
apt update && apt upgrade -y
Giải thích: Lệnh này đảm bảo các gói hệ thống được cập nhật mới nhất trước khi cài đặt Nginx.
Bước 2: Cài đặt Nginx
Debian 12 đã hỗ trợ gói Nginx chính thức trong kho mặc định.
apt install nginx -y
Sau khi cài xong, kiểm tra phiên bản:
nginx -v
Bước 3: Khởi động và kiểm tra dịch vụ Nginx
Khởi động Nginx và đảm bảo nó chạy đúng cách:
systemctl start nginx systemctl enable nginx systemctl status nginx
Nếu dịch vụ đang chạy, bạn sẽ thấy dòng Active: active (running)
Bước 4: Truy cập web server qua trình duyệt
Mở trình duyệt và nhập địa chỉ IP máy chủ của bạn:
http://your_server_ip
Nếu cài đúng, bạn sẽ thấy trang chào mừng mặc định của Nginx.
Bước 5: Hiểu cấu trúc thư mục Nginx trên Debian
| Thư mục/File | Chức năng |
| /etc/nginx/nginx.conf | File cấu hình chính |
| /etc/nginx/sites-available/ | Nơi lưu cấu hình các virtual host |
| /etc/nginx/sites-enabled/ | Các site đang kích hoạt (symlink từ sites-available) |
| /var/www/html/ | Webroot mặc định |
| /var/log/nginx/ | Nơi lưu access và error log |
Bước 6: Tạo website riêng bằng Virtual Host
Giả sử bạn muốn tạo web cho domain example.com, hãy làm như sau:
Tạo thư mục website
mkdir -p /var/www/example.com/html chown -R www-data:www-data /var/www/example.com chmod -R 755 /var/www/example.com
Tạo file index.html mẫu
echo "<h1>Welcome to example.com</h1>" > /var/www/example.com/html/index.html
Tạo file cấu hình site
nano /etc/nginx/sites-available/example.com
Nội dung mẫu:
server {
listen 80;
server_name example.com www.example.com;
root /var/www/example.com/html;
index index.html;
access_log /var/log/nginx/example.access.log;
error_log /var/log/nginx/example.error.log;
location / {
try_files $uri $uri/ =404;
}
}
Kích hoạt site
ln -s /etc/nginx/sites-available/example.com /etc/nginx/sites-enabled/ nginx -t systemctl reload nginx
Chèn ảnh tại đây:
- Tên ảnh: nginx-site-setup.png
- Nội dung ảnh: Minh họa thư mục /var/www/example.com/ đã tạo và lệnh reload
Bước 7 (Tuỳ chọn): Cài SSL miễn phí với Let’s Encrypt
- Cài Certbot cho Nginx
apt install certbot python3-certbot-nginx -y
- Cấp chứng chỉ SSL
certbot --nginx -d example.com -d www.example.com
- Thiết lập tự gia hạn
crontab -e
Thêm dòng:
0 3 * * * certbot renew --quiet
Chèn ảnh tại đây:
- Tên ảnh: certbot-success.png
- Nội dung ảnh: Kết quả cài SSL thành công cho domain
Các lệnh quản lý Nginx phổ biến
| Lệnh | Mục đích |
| sudo systemctl start nginx | Bật dịch vụ |
| sudo systemctl stop nginx | Tắt dịch vụ |
| sudo systemctl restart nginx | Khởi động lại |
| sudo systemctl reload nginx | Tải lại cấu hình không ngắt kết nối |
| nginx -t | Kiểm tra cấu hình hợp lệ |
Kết luận
Việc cài đặt và sử dụng Nginx trên Debian 12 hoàn toàn đơn giản nếu làm theo đúng các bước như trên. Dù bạn chỉ chạy website tĩnh hay là cổng reverse proxy cho ứng dụng PHP/Python, Nginx vẫn là lựa chọn tối ưu về hiệu năng và độ ổn định.
Nếu bạn chưa có VPS Debian 12, hãy truy cập XanhCloud.com – nơi cung cấp VPS tốc độ cao, hỗ trợ kỹ thuật 24/7, có sẵn template Debian/Nginx và nhiều công cụ DevOps hiện đại.