Zero trust là gì? Hướng dẫn xây dựng mô hình bảo mật zero trust

Hiện nay an ninh mạng ngày càng phức tạp, Zero Trust nổi lên như một chiến lược bảo mật cốt lõi. Khác với cách tiếp cận truyền thống, mô hình này khẳng định “không bao giờ tin tưởng, luôn xác minh”, yêu cầu mọi người dùng và thiết bị đều phải được kiểm chứng trước khi truy cập tài nguyên. Cùng Xanh Cloud khám phá Zero Trust là gì và cách triển khai mô hình bảo mật này cho doanh nghiệp ở nội dung ở dưới đây nhé.

Zero trust là gì?

Zero Trust là một mô hình bảo mật dựa trên nguyên tắc:

“Không bao giờ tin tưởng, luôn luôn xác minh”.

Điều này có nghĩa là mọi người dùng, thiết bị hoặc ứng dụng dù đang ở trong hay ngoài mạng nội bộ đều không được mặc định tin cậy. Trước khi truy cập vào tài nguyên, họ phải trải qua các bước xác thực danh tính, kiểm tra trạng thái bảo mật và cấp quyền phù hợp.

Khác với cách bảo mật truyền thống vốn dựa vào “ranh giới mạng” (ai ở bên trong thì được tin cậy), Zero Trust giả định rằng mối đe dọa có thể đến từ bất cứ đâu, kể cả từ bên trong tổ chức. Vì vậy, nó yêu cầu:

• Xác minh liên tục thay vì chỉ một lần đăng nhập.
• Nguyên tắc đặc quyền tối thiểu chỉ cấp đúng quyền cần thiết.
• Giám sát và phản ứng theo thời gian thực để ngăn chặn rủi ro kịp thời.

Nói đơn giản, Zero Trust giống như một hệ thống kiểm soát “cửa – khóa – thẻ thông minh” thông minh cho mạng doanh nghiệp, đảm bảo rằng chỉ người đúng, thiết bị đúng, trong điều kiện đúng mới được phép truy cập.

Các thành phần chính trong kiến trúc Zero Trust

Mô hình Zero Trust được xây dựng từ nhiều lớp bảo mật liên kết chặt chẽ. Các thành phần cốt lõi bao gồm:

• Xác thực & quản lý định danh (IAM): Đảm bảo chỉ người dùng, tài khoản dịch vụ hoặc hệ thống đã được xác minh mới có quyền truy cập. Áp dụng MFA, phân quyền tối thiểu và xác thực liên tục.
• Kiểm soát truy cập & phân đoạn vi mô: Xác định “bề mặt bảo vệ” quan trọng, chia nhỏ mạng thành các vùng kiểm soát riêng biệt để ngăn chặn di chuyển ngang khi xảy ra xâm nhập.
• Quản lý thiết bị & ứng dụng: Chỉ cho phép thiết bị tuân thủ chính sách bảo mật kết nối vào mạng. Ứng dụng phải được giám sát và bảo vệ trước các lỗ hổng khai thác.
• Giám sát & phản ứng sự cố: Theo dõi liên tục hoạt động của người dùng, thiết bị, ứng dụng. Phát hiện hành vi bất thường và tự động cô lập khi có rủi ro.
• Tích hợp công nghệ: Kết hợp SIEM (giám sát), MFA (xác thực mạnh), DLP (ngăn rò rỉ dữ liệu), SOAR (tự động ứng phó), ZTNA (thay thế VPN) để tạo thành hệ thống bảo mật toàn diện.

Hướng dẫn từng bước xây dựng mô hình Zero Trust

1. Đánh giá hiện trạng hệ thống

Bước đầu tiên để triển khai Zero Trust là tiến hành khảo sát toàn diện hạ tầng hiện có. Doanh nghiệp cần lập danh mục chi tiết về tài sản thông tin, các loại tài nguyên số, dòng dữ liệu quan trọng cùng nhóm người dùng đang khai thác.

Sau đó, tiến hành phân tích điểm yếu, nhận diện khu vực dễ bị tấn công và xác định “bề mặt tấn công” (attack surface). Việc nắm rõ thực trạng giúp tổ chức có cơ sở đưa ra quyết định đúng đắn khi xây dựng cơ chế bảo vệ phù hợp.

2. Lập kế hoạch và thiết kế kiến trúc Zero Trust

Dựa trên kết quả đánh giá, tổ chức cần xác định vùng bảo vệ trọng yếu (protect surface) và tiến hành phân vùng để giảm thiểu rủi ro lan rộng khi xảy ra sự cố.

Tiếp theo, thiết kế chính sách quản lý truy cập dựa trên vai trò (RBAC) hoặc theo thuộc tính (ABAC) nhằm đảm bảo từng nhóm người dùng chỉ có quyền hạn cần thiết.

Ngoài ra, việc tích hợp xác thực đa yếu tố (MFA) kết hợp với phân tích hành vi giúp tăng độ tin cậy và ngăn ngừa truy cập trái phép.

3. Triển khai các công nghệ hỗ trợ

Khi kiến trúc đã được thiết kế, doanh nghiệp bắt đầu triển khai các công nghệ cốt lõi để vận hành Zero Trust. Trước hết là thiết lập cơ chế MFA, giám sát đăng nhập và quản lý toàn diện thiết bị đầu cuối.

Song song đó, áp dụng phân đoạn vi mô (microsegmentation) để kiểm soát chặt chẽ việc truy cập giữa các vùng mạng. Đồng thời, tích hợp giải pháp quản lý sự kiện và thông tin an ninh (SIEM), điều phối phản ứng sự cố (SOAR), kết hợp trí tuệ nhân tạo và học máy (AI/ML) nhằm phát hiện sớm các hành vi bất thường.

4. Giám sát, đánh giá và cập nhật liên tục

Zero Trust không phải mô hình triển khai một lần rồi bỏ ngỏ mà cần duy trì, theo dõi và cải tiến liên tục. Doanh nghiệp cần thiết lập hệ thống ghi log, cảnh báo sớm và cơ chế phản ứng nhanh khi xảy ra sự cố.

Quy trình cấp và thu hồi quyền truy cập phải được tự động hóa, đồng thời chính sách bảo mật cần được kiểm tra, rà soát định kỳ. Bên cạnh thì việc đào tạo nhân sự, nâng cao nhận thức và xây dựng văn hóa Zero Trust trong toàn bộ tổ chức là yếu tố then chốt để đảm bảo hiệu quả lâu dài.

Trên đây là toàn bộ những thông tin cần thiết về Zero Trust và cách xây dựng mô hình bảo mật này. Hiểu rõ rằng bảo mật là một quá trình liên tục và cần một nền tảng vững chắc, bạn có thể tham khảo dịch vụ Cloud Server của Xanh Cloud. Đây sẽ là giải pháp hạ tầng lý tưởng, cung cấp một môi trường an toàn và đáng tin cậy để bạn triển khai chiến lược Zero Trust của mình một cách hiệu quả.